Пушӑн 12-мӗшӗнче республикӑри икӗ кинемей 100 ҫулхи юбилейне паллӑ тунӑ.
Раиса Никифорова Шупашкар округӗнчи Тури Макаҫ ялӗнче пурӑнать. 9 ҫултанпа фермӑра дояркӑра ӗҫлеме пуҫланӑ, вӑрҫӑ вӑхӑтӗнче савутра ӗҫленӗ, фронт валли ҫӑматӑ йӑваланӑ. Кайран колхозра вӑй хунӑ.
Мария Степанова Вӑрмар тӑрӑхӗнчи Анаткас ялӗнче ҫуралнӑ. Вӑл малтан совхозра, кайран сӗтел-пукан хапрӑкӗнче тӑрӑшнӑ. Паянхи кун вӑл пӗчченех пурӑнать. Тӑванӗсемпе ҫывӑх ҫынннисем ун патне килсех ҫӳреҫҫӗ.
Геннадий Исаков орнитолог-ӑсчах пӗлтернӗ тӑрӑх, юлашки 5 ҫулта республикӑра кураксем сахалланнӑ. Шупашкартан 8 ҫухрӑм радиусра вӗсен колонине тупма та ҫук иккен.
«5 ҫулта Чӑваш Енре 102 ял-салара кураксен 132 колонийӗ ҫухалнӑ», - ҫапла пӗлтерет орнитолог. 2019 ҫулта ӑсчахсем 474 ялта кураксен 546 кӗтӗвӗ пулнине палӑртнӑ. Кӑҫал ку хисеп 414 таран ҫитнӗ, кураксен кӗтӗвне 372 ялта асӑрханӑ. Кураксем ытларах Етӗрне, Элӗк, Шупашкар округӗсенче ҫухалнӑ. Ытларахӑшӗ – пӗчӗк кӗтӳсем. Чи пысӑк ҫухалнӑ кӗтӳ Йӗпреҫ оругӗнчи Ҫӗрӗклӗ ялӗнче пулнӑ. Унта 125 йӑва пӗтнӗ.
Ӗнер, пуш уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, Ҫӗмӗрле хулинче харпӑр ҫурт ҫуннӑ. Ҫулӑм йывӑҫ пӳрте тӗп тунӑ. Пушара сӳнтерсен 64 ҫулти кил хуҫин виллине тупнӑ. Халӗ инкек сӑлтавне тӗпчеҫҫӗ.
Ҫав кунах Шупашкар округӗнчи Вӑрманкасра пушар пулнӑ. Унта ҫулӑм 61 ҫулти арҫынна кил-ҫуртсӑр хӑварнӑ. Малтан мунча ҫунма тытӑннӑ, унтан ҫулӑм пӳрт ҫине куҫнӑ. Юрать-ха, кил хуҫи ҫӑлӑнса ӗлкӗрнӗ.
Кӳкеҫри ҫуртсенчен пӗринчен юр йӑтӑнса аннӑ та вӑл ҫутӑ пӑралукне татса пӑрахнӑ.
Пӑтӑрмаха пула район центрӗнчи темиҫе ҫурт ҫутӑсӑр юлнӑ. Ҫавсен шутӗнче — Шоссе урамӗнчи темиҫе объект: Шупашкар муниципаллӑ округӗн администрацийӗ, нумай ӗҫ тӑвакан центр (МФЦ), «Тӑван Ен» хаҫат вырнаҫнӑ ҫурт.
Муниципалитетӑн пӗрлехи диспетчер службинче ҫутта вӑрах тӑхтамасӑр пама шантарнӑ.
Шупашкар муниципаллӑ округӗнчи Етӗрнекасси патӗнич пӗве патӗнче пӗр ушкӑн канма пуҫтарӑннӑ. Вӗсем патне нимӗҫ овчаркиллӗ хӗрарӑм пынӑ. Вӗсен калаҫу сыпӑнман — хӗрарӑм йытта ушкӑн ҫине вӗслетсе янӑ. Йытӑ хӗрарӑмсенчен пӗрне ҫыртнӑ, шар курнине тухтӑр пулӑшӑвӗ кирлӗ пулса тухнӑ.
Йытӑ хуҫине йӗрке хуралҫисем палӑртнӑ. Вӑл 56 ҫулти вырӑнти ял ҫынни пулнӑ. Хӗрарӑм тӗлӗшпе пуҫиле икӗ ӗҫ пуҫарнӑ.
Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх пуҫиле ӗҫсене малалла тӗпчеҫҫӗ.
Пирӗн республикӑра Чапаевпа Николаев ячӗллӗ суйлав участокӗсем туса хунӑ. Ҫын ячӗпе хисепленекеннисем — пурӗ пилӗк участок. Ҫапла тума муниципалитетсен пуҫлӑхӗсем ыйтнӑ-мӗн.
Шупашкарти 1937-мӗш номерлӗ участок малашне Граждан вӑрҫин паттӑрӗн, Шупашкарта ҫуралнӑ Василий Чапаев ячӗпе хисепленет, Сӗнтӗрвӑрри муниципаллӑ округӗнчи Шуршӑлти 1130-мӗш округ — икӗ хут СССР Геройӗн Андриян Николаев ячӗпе.
Тата тепӗр виҫӗ участока ятарлӑ ҫар операцийӗнче пуҫ хунисен ятне панӑ. Улатӑр тӑрӑхӗнчи 117-мӗш участока Александр Старчков ячӗллӗ, Шупашкар тӑрӑхӗнчи 1744-мӗш участок — Дмитрий Семенов ячӗллӗ, Елчӗк тӑрӑхӗнчи 2402-мӗш участок — Николай Петров ячӗллӗ.
Кашни участокрах ятарлӑ стендсем йӗркеленӗ.
Тӑван ҫӗршыв хӳтӗлевҫин кунӗ ҫывхарать. Ҫавна май Чӑвашстат арҫынсем пирки статистика хатӗрленӗ.
2023 ҫул тӗлне республикӑра 543 пин арҫын пурӑннӑ. Ку регионти халӑхӑн 46 проценчӗпе танлашать.
Пӗлтӗр 9 пин ача ҫуралнӑ. Вӗсен 51 проценчӗ – арҫын ачасем. Чи пысӑк ача Шупашкар округӗнче кун ҫути куррнӑ, вӑл 5400 грамм тайнӑ. Статистика кӑтартнӑ тӑрӑх, ачасем ытларах утӑ уйӑхӗнче ҫуралнӑ: ун чухне 486 пепке кун ҫути курнӑ.
Шупашкар муниципаллӑ округӗнче вырнаҫнӑ коммерци организацийӗн гендиректорӗ тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, пуҫлӑха РФ Пуҫиле кодексӗн 145.1-мӗш статйин 2-мӗш пайӗпе килӗшӳллӗн явап тытарасшӑн.
Тӗпчевҫӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, организаци счёчӗ ҫинче укҫа пур пулин те 2022 ҫулхи авӑн уйӑхӗнчен пуҫласа 2024 ҫулхи нарӑс уйӑхӗччен пӗр ӗҫчен умӗнче ӗҫ укҫипе 250 пин тенкӗ парӑм пухса янӑ.
Чӑваш Енри прокурорсем хӑйсен ӗҫтешне Зелфинас Карамана тава тивӗҫлӗ канӑва ӑсатнӑ.
Карама прокуратура тытӑмӗнче 1983 ҫултанпа тӑрӑшнӑ. Юлашки ҫулсенче вӑл Шупашкар районӗн прокурорӗ пулнӑ. Надзор органӗнче 40 ҫул ытла тимленӗ 65 ҫулти прокурора тава тивӗҫлӗ канӑва савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура ӑсатнӑ.
Сӑмах май каласан, унӑн ывӑлӗ Ленар Карама Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи прокуратурӑна 2021 ҫултанпа ертсе пырать.
2022 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 7-мӗшӗнче Росприроднадзора Йӑршшу юханшывне тислӗк юхса тухни пирки пӗлтернӗ. Ведомство тӗрӗсленӗ: Шупашкар округӗнчи Еҫейкасси ялӗнче вырнаҫнӑ фермӑран тислӗк юхнӑ йӗр пулнине палӑртнӑ.
Проба илнӗ те шывра нитрит азочӗ тата нефтепрдуктсем нумаййи ҫиеле тухнӑ. Тӑпрана сиен кӳнӗ тӑкак 700 пин тенкӗ те 35 тенкӗпе танлашнӑ. Суд Ленин ячӗллӗ ЯХПКна ҫак укҫана тӳлемелле тунӑ. ЯХПК аппеляци панӑ, анчах Арбитраж сучӗ йышӑнӑва улӑштарман.
+12.3 °C